Minister Madlener geeft in zijn brief van 5 februari aan niet van plan te zijn beperkende maatregelen te treffen en ook geen minimumleeftijd voor het rijden op een e-bike of fatbike. De Beweegalliantie doet een krachtig pleidooi voor de minimumleeftijd van 16 jaar in het belang van voldoende bewegen en de strijd tegen overgewicht. Zij krijgt daarbij steun vanuit de medische zorg, diverse gezondheidsorganisaties en de leraren lichamelijke oefening.
Het doel van een verbod is helder: overlast en verkeersongelukken terugdringen. De belangrijkste twistpunten zijn of een fatbike-verbod überhaupt haalbaar is en of dat ook het gewenste effect bereikt. Vreemd genoeg worden de negatieve gezondheidsgevolgen van de enorme toename van het e-bikegebruik onder jongeren niet meegewogen.
Jongeren halen van oudsher een groot deel van hun dagelijkse lichaamsbeweging uit fietsen naar school. Op dat vlak zien we een alarmerende trend. Tussen 2019 en 2022 zijn jongeren van 12 tot 17 jaar 50 minuten per week minder gaan fietsen (Bron: Duiding daling in voldoen aan Beweegrichtlijnen tussen 2019 en 2022). Ze fietsen nog even vaak naar school, maar het totale aantal beweegminuten is drastisch gedaald. Dit is te verklaren door de explosieve toename van e-bikegebruik onder jongeren in de laatste jaren. Nog geen 40 procent van deze groep haalt überhaupt de minimale beweegrichtlijnen. Dit is het laagste percentage van alle leeftijdsgroepen.
De basis voor een beweegrijk en gezond leven wordt daarmee nog brozer dan deze al was. We maken ons immers al jaren zorgen om de enorme toename van welvaartsziekten en de bijbehorende kosten. Recent kwamen daar berichten van het RIVM bij over een toekomst met een verontrustende toename van overgewicht, vooral onder jongeren (Bron: Determinanten: Trendscenario VTV-2024). In dat licht is de opmars van de e-bike onder jongeren een serieuze bedreiging voor de volksgezondheid. Of, positief geformuleerd: als alle jongeren dagelijks op een gewone fiets naar school gaan, draagt dat enorm bij aan een fit en vitaal leven. En het is nog veiliger ook.
Er is geen gebrek aan voorstanders van deze gedragsverandering. Vóór de e-bike fietsten jongeren immers door weer en wind naar school. Maar gemak dient de mens, en de verleiding van de e-bike blijkt groter dan de uitgestelde beloning van fitheid. De vraag is of we dezelfde maatschappelijke betrokkenheid voor verkeersveiligheid kunnen oproepen als voor het belang van bewegen. Kan de beweegnorm voor onze jongeren een logisch en belangrijk collectief streven worden?
Het zou een zegen zijn voor de gezondheid en fitheid van onze jongeren wanneer wetgeving het gebruik van e-bikes en fatbikes onder jongeren ontmoedigt ten gunste van de ‘gewone’ fiets. Dat is wellicht een schok op de korte termijn maar een sleutelmoment voor onze collectieve fitheid en gezondheid op de langere termijn.
Erik Lenselink, directeur Beweegalliantie, ook namens onze partners:
Dr. Aernout Snoek, voorzitter Vereniging voor Sportgeneeskunde
Marjon Bachra, directeur-bestuurder JOGG
Eric Pardon, directeur KVLO
Prof. dr. Liesbeth van Rossum, voorzitter Partnerschap Overgewicht Nederland
Iris de Vries, voorzitter Vereniging Arts & Leefstijl
Martijn Spoelstra, bestuurslid AJN Jeugdartsen Nederland
Dr. Karine van ‘t Land, voorzitter Koepel Artsen Maatschappij + Gezondheid (KAMG)
Duiding daling in voldoen aan Beweegrichtlijnen tussen 2019 en 2022
Determinanten: Trendscenario VTV-2024
Zie ook: Rapportage Voor- en nadelen minimumleeftijd elektrische fietsen definitief
