PERSBERICHT

Sportarts geeft COVID-patiënt weer vertrouwen in herstel

Eerste positieve resultaten zichtbaar jaar na start COFIT-poliklinieken

Bilthoven, 14 juni 2021 – Veel COVID-patiënten met langdurige klachten waren al minder fit dan gebruikelijk vóór COVID-19. Dat blijkt uit onderzoek van sportartsen in Nederland waarbij COVID-19-patiënten een inspanningstest ondergaan. Cruciaal in het herstel blijkt de vertaalslag van de inspanningstest naar een persoonlijk trainingsprogramma. COVID-patiënten zijn blij met de testanalyses en vertaling naar fysieke fitheid in de dagelijkse praktijk. Dat geeft (h)erkenning van de langdurige klachten, neemt onrust weg en geeft vertrouwen in herstel. Gerichte coaching op energieverdeling, training en juiste voeding draagt bij aan herstel en vooruitgang in conditie.

Direct na de eerste COVID-19-golf zijn sportartsen in Nederland gaan samenwerken in het zogeheten ‘COFIT-onderzoek’. “Vanuit onze Vereniging voor Sportgeneeskunde (VSG) is het advies ‘COVID-19: herstel fysieke fitheid’ opgesteld”, vertelt voorzitter en sportarts Tom Brandon. “Als sportartsen hebben we een landelijk register van inspanningstesten opgezet. Van de twintig sportmedische instellingen die COVID-patiënten zien in een CoFit-poli, doen er veertien mee aan dit COFIT-onderzoek. Nu een jaar later blijkt pas echt hoe nuttig dit is, gezien de hoeveelheid patiënten die op langere termijn nog steeds onbegrepen aanhoudende klachten hebben na COVID-19-besmetting.”

Inspanningsdiagnostiek

De unieke aanpak van de sportarts als medisch specialist beweegzorg betreft de inspanningsdiagnostiek én vertaling daarvan naar trainingsprogramma’s op maat. Cardio Pulmonary Exercise Testing, afgekort CPET is een symptoom gelimiteerde maximale inspanningstest. Nadat eerst anamnese, lichamelijk onderzoek, ECG en longfunctie in rust zijn beoordeeld, worden in +/- 12 minuten functioneel in één keer zowel diverse cardiale, pulmonale als inspanningsfysiologische parameters verzameld.

“Er is een groep COVID-patiënten waarbij er naast de besmetting zelf geen duidelijke oorzaak van de langdurige klachten lijkt te zijn”, vertelt sportarts Arjan Kokshoorn van het Jeroen Bosch Ziekenhuis. “De klachten zijn er wel, maar opvallend en onverwacht is dat in de longen geen afwijkingen worden gevonden en het hart prima functioneert. Dat maakt het aannemelijk dat er een andere reden is voor de beperking bij inspanning. Het lijkt om afname van de algehele conditie te gaan en in sommige gevallen om een verkeerde ademhaling.” Met koorts in bed liggen heeft impact op iemands conditie. Naast de deconditionering is adem disregulatie, oftewel een verkeerde ademhaling, vaak de meest opvallende bevinding bij de CPET en een aangrijpingspunt voor behandeling.

Maatwerk

“Vanuit ons ziekenhuis zijn we vorig jaar snel met de CoFit-poli gestart en merken we dat we deze mensen toch ook verder kunnen helpen”, vult sportarts prof. dr. Hans Zwerver van Sports Valley/Ziekenhuis Gelderse Vallei aan. “We werken als sportartsen orgaan overstijgend en multidisciplinair. Niet alleen conditie maar ook ademhalingstechniek en hart/long belastbaarheid worden gemeten. We nemen een deel van de onrust weg wanneer er geen hart- of longprobleem is en als het er wel is brengen we dit goed in kaart. Tegelijk is er dankzij de inspanningsdiagnostiek - waarmee vastgesteld wordt wat de fitheid werkelijk is - erkenning voor de klachten. Na de inspanningstest vindt er bij ons intern multidisciplinair overleg plaats met een psycholoog, long- en revalidatiearts. Zo leveren we maatwerk in het advies richting voeding, beweging en training.”

COFIT-onderzoek

Er zijn inmiddels meer dan 1.000 mensen met langdurige COVID-klachten door sportartsen begeleid. Hiervan zijn circa 300 patiënten in het kader van hun behandeling binnen het COFIT-onderzoek getest, waarvan 58% vrouw en 42% man. De gemiddelde BMI is 28 kg/m2 en dat past bij de classificatie overgewicht (normaal gewicht < BMI 25 kg/m2).

De meest betrouwbare maat voor het inspanningsniveau is de maximale zuurstofopname gemeten in milliliter per kilogram per minuut (VO2max). De waarde van de VO2max is een indicatie van iemands fysieke conditieniveau of uithoudingsvermogen en wordt optimaal gemeten middels een inspanningstest met ademgasanalyse. Alle patiënten binnen de COFIT-studie hebben een inspanningstest ondergaan en verschillende vragenlijsten ingevuld met betrekking tot hun fitheid voorafgaand aan de ziekte en met betrekking tot de huidige fitheid.

Tussentijdse analyse van de onderzoeksgegevens toont dat de gemiddelde VO2max waarde voorafgaand aan de COVID-besmetting werd ingeschat op 30 ml/kg/min. Dit is 5 ml/kg/min onder de normwaarde voor de leeftijd. Om dit in perspectief te plaatsen: een achteruitgang van circa 3 ml/kg/min past bij 10 jaar veroudering. De patiënten lijken dus vooraf al substantieel minder fit, afgezet tegen hun leeftijdsgenoten. Na doormaken van COVID-19 schatten de patiënten hun fitheid nog lager in met 22 ml/kg/min. Bij de inspanningstest blijkt dit mee te vallen en scoren ze gemiddeld 26 ml/kg/min. Dit is toch altijd nog een forse conditiedaling vergeleken met vóór COVID-19.

Samenwerken

Het uitgebreider analyseren van de COFIT-onderzoeksgegevens zal een belangrijke bijdrage leveren aan een beter begrijpen van het beloop van de ziekte en ook leiden tot betere nazorg. COVID is een nieuw ziektebeeld wat bij een deel van de patiënten helaas een grote diversiteit aan langdurige klachten geeft, waaronder lang bestaand conditieverlies met kortademigheid. Hierbij is het zaak om beter te begrijpen wat de oorzaken zijn en wat hierbij de beste begeleidingsaanpak is. De sportartsen hebben als beroepsgroep landelijk onderzoek en behandeling gerealiseerd en willen hierin graag samenwerken met andere zorgverleners uit eerste en tweede lijn. Bundeling van krachten en financiële middelen zijn nu nodig om dit te realiseren én om de COVID-patiënten die nazorg (en inspanningsdiagnostiek) nodig hebben doelmatiger te kunnen adviseren en begeleiden.

De CoFit-poliklinieken zijn tot slot een mooi voorbeeld van Juiste Zorg op de Juiste Plek, waarbij de patiënt, kwaliteit én doelmatigheid centraal staan. Hans Zwerver: “Het gaat veelal om leefstijl gerelateerde zorg, waarbij de sportartsen de focus van ziekte en zorg verleggen naar gezondheid en gedrag. Daarmee verbeteren we de kwaliteit van leven van deze patiënten met langdurige klachten.”

Voor meer informatie over dit bericht, de CoFit-poliklinieken of het CoFit-onderzoek kunt u contact opnemen met: Kelley Post, sr. communicatieadviseur VSG – kelleyp@sportgeneeskunde.com of T 06 50575292 Harry van der Zaag, directeur VSG – harry.vanderzaag@sporgeneeskunde.com of T 06 13937840