Promoties sportartsen

Rik Molenaars
Ulnar Collateral Ligament Insufficiency of the Elbow in Overhead Athletes
Erasmus Medical Center, 2024

This thesis provides a deeper appreciation of the art of throwing (fast) and contributes to our understanding of the pathogenesis and prevention of athletic elbow injuries by exploring various components of the history, workup, and pathoanatomy of ulnar collateral ligament injuries of the elbow in overhead athletes. In the first part, the implications of the near-maximum loading of the UCL with baseball pitching are outlined, drawing out the history of UCL injury and introducing the 'epidemic' of reconstructive surgeries performed in (young) baseball pitchers to date in the United States and Japan. In the second part, various aspects of the clinical workup of UCL injuries are explored, including the clinical value of the athlete's sensation of a "pop" at the time of injury (does this salient anamnestic finding suggest significant UCL injury in throwing athletes?) and the usefulness of determining medial elbow joint opening with stress radiographs in throwing athletes with medial elbow pain. The final part of this thesis focuses on the pathoanatomy of UCL injury and reconstructive surgery of the elbow and forearm, including a descriptive analysis of injury patterns to the anterior bundle of the UCL based on a single-surgeon cohort undergoing UCL reconstruction.

Naar het proefschrift

Quirina Thio
Prognostication and Local Management in Bone Metastatic Disease
Amsterdam, AMC-UvA, 2022  

This thesis focuses on the prognostication and treatment outcomes in patients suffering from bone metastases in different phases of the disease, which is crucial for the development of optimal screening and treatment plans. In the first part the ability of spine surgeons to estimate the survival of patients with a spinal metastasis (without the use of prediction models) is assessed.

Ga naar het proefschrift

M.E.(Marieke) van Vessem
Vasoplegia after heart failure surgery
Universiteit Leiden, 2022 

Hartfalen is een chronisch ziekte waar jaarlijks veel patiënten onder lijden en aan komen te overlijden. Voor sommige patiënten met ernstig hartfalen is een operatie bewezen effectief. Een operatie is echter niet zonder risico's. Vasoplegie, een vorm shock waarbij de bloedvaten verwijden waardoor de bloeddruk gevaarlijk laag wordt, is een veel voorkomende ernstige complicatie die kan optreden na operaties voor hartfalen. Het is geassocieerd met slechte overlevingskansen. Daarnaast is bij patiënten die vasoplegie hebben doorgemaakt, de nierfunctie slechter dan bij niet-vasoplege patiënten, ook al is de pompfunctie van het hart na de operatie vergelijkbaar.

Potentiële risicofactoren voor het ontwikkelen van vasoplegie (zoals bloedarmoede en een hoger schildklierhormoongehalte) en beschermende factoren (zoals een betere nierfunctie, gebruik van bètablokkers en een hoge bloeddruk) zouden kunnen worden gebruikt om het risico op vasoplegie voorafgaand aan de operatie in te schatten. Ook specifieke kenmerken van de operatie die geassocieerd zijn met een verhoogd risico op vasoplegie (zoals de tijdsduur van de operatie en de reactie van de bloedvaten op specifieke medicijnen) zouden kunnen worden gebruikt om het risico op vasoplegie te kunnen beoordelen. Verder onderzoek is nodig om het voorgestelde risicomodel te toetsen.

Ga naar het proefschrift

Yasmine Hiemstra
Advanced echocardiographic techniques in hereditary cardiac diseases
Leiden Universitair Medisch Centrum, 2021

In this thesis the prognostic value of the new echocardiographic techniques 'speckle tracking strain' and 'myocardial work' was evaluated in patients with hypertrophic cardiomyopathy and primary mitral regurgitation. These parameters were indenpendently associated with outcome in these patients. Furthermore, the pathophysiology and hereditary component of primary mitral valve disease were discussed.  

Ga naar het proefschrift

P. (Pim) van Klij
The Development of the Non-Perfect Hip in Young Athletes
Erasmus MC, 2021

In this thesis, several topics related to hip and groin are touched upon. Normal values of hip muscle strength and symptomatology (by HAGOS questionnaire) in professional football and field hockey players are determined. Despite the fact that field hockey is a very popular professional Olympic sport, no previous literature was available about this topic. In the following chapters, adolescent football players of Feyenoord Academy are included to study the development of the hip joint. Predominantly cam morphology, which is an extra bone formation on the anterolateral head-neck junction, is studied in relation to the proximal femoral growth plate, several radiological hip parameters (NSA, EE, LCEA), hip range of motion and symptomatology. To classify cam morphology, mostly the alpha angle is used as measurement, and we demonstrated that a cut-off of 60 degrees is currently most appropriate. Finally, the prevalence of cam- and pincer morphology is studied and its relation with hip osteoarthritis. Pim van Klij, who is currently a Sports Medicine Resident, was during his PhD supervised by promotor Prof.dr. J.A.N. Verhaar and copromotor Dr. R. Agricola.  

Link naar proefschrift Pim van Klij

A.C. (Arco) van der Vlist
Achilles Tendinopathy: risk factors, imaging and treatment
Erasmus MC, 2020

Achilles tendinopathie, oftewel een blessure door overbelasting van de achillespees, is een veelvoorkomende blessure in de gehele populatie. Met name onder hardlopers vormt het een groot probleem waarbij 10% van deze groep klachten heeft van zijn of haar achillespees. Klachten zijn vaak beperkend zowel bij sportieve activiteiten alsook in het dagelijks leven. Herstel duurt vaak lang en is hierdoor veelal frustrerend voor zowel de patiënt als de zorgverlener. Dit wordt mede veroorzaakt doordat onbekend is welke behandeling het beste werkt, waardoor vaak meerdere behandelingen achter elkaar uitgevoerd worden door patiënten. Dit proefschrift heeft geleid tot meer kennis over risicofactoren op het ontwikkelen van achilles tendinopathie, de rol van beeldvorming met de focus op vaatnieuwvorming en de behandelopties bij patiënten met achilles tendinopathie.

Ga naar de samenvatting van het proefschrift van A.C. van der Vlist.

J.A. Snoek
Cardiac rehabilitation - How much pain for the optimal gain?
Radboud Universiteit, 2020

Als gevolg van hart en vaatziekte (HVZ) sterven er wereld wijd jaarlijks meer dan 17 miljoen mensen. Het is hiermee de belangrijkste doodsoorzaak. Daarnaast is het met een geschat totaal van 210 miljard euro per jaar aan directe en indirecte kosten het duurste ziektebeeld in Europa. Primaire en secundaire preventie zijn van groot belang om de patiënt beter te kunnen helpen, maar ook om de kosten gerelateerd aan HVZ als chronische aandoening te beperken.

Lees het proefschrift van J.A. Snoek (PDF)

W. Zimmerman
Chronic exercise-related leg pain: diagnosis and treatment in the armed forces
UMC Utrecht, 2019

 Onderbeenklachten komen veel voor in het leger. Daarom heeft de afdeling sportgeneeskunde van de Koninklijke Landmacht een langdurig onderzoeksprogramma opgezet om militairen met onderbeenklachten zo goed mogelijk te helpen. Het onderzoeksprogramma heeft geleid tot meerdere publicaties, van meerdere specialisten in medische vakbladen. Nu is een promotietraject afgerond door een Nederlandse sportarts, in samenwerking met sportartsen van een Amerikaanse militaire universiteit in Washington DC. De belangrijkste bevindingen in het proefschrift zijn: 1. Als een militair langdurig onderbeenklachten heeft, die weinig verbeteren met eerste algemene behandeladviezen, zoals rust, dan moet de behandelaar de patiënt vragen om hard te lopen op een loopband, zodat, de klachten worden opgewekt en een gedetailleerde diagnose kan worden gesteld.  
Link naar PDF

V. Niemeijer
Skeletal muscle characteristics and exercise intolerance in chronic heart failure
TU Eindhoven, 2018

Mensen met chronisch hartfalen (CHF) hebben vaak meer moeite met inspanning door de beperkte hartfunctie maar ook door afwijkingen van de skeletspieren.
Uit het proefschrift blijkt dat bij een groot deel van de patiënten de spierconditie het voornaamste probleem is bij inspanning in plaats van de beperkte hartfunctie. De spieren van patiënten met CHF blijken er anders uit te zien dan die van gezonde mensen, ze bevatten meer type II vezels. Deze spiervezels zijn minder afhankelijk van de zuurstofaanvoer, maar raken veel eerder vermoeid. Deze verandering in spiervezels is een reactie van het lichaam op de slechtere bloedsomloop en zuurstofaanvoer door CHF en zorgt ervoor dat het lichaam tegen korte inspanningen kan. Bij langere of intensievere inspanning verzuren de spieren en kan de patiënt de inspanning niet meer volhouden.
Door een hoog intensieve intervaltraining (HIIT) verbeterden patiënten met CHF het piekvermogen en/of de reservecapaciteit van de hartspier en daarmee hun inspanningscapaciteit, bleek uit een RCT. Deze training bestaat uit een relatief korte training waarbij zware inspanning wordt afgewisseld met momenten van rust. Echter zijn er verschillende typen patiënten die ook verschillend reageren op deze training.
Naast deze studies, wordt in dit proefschrift ook onderzoek gedaan naar de betrouwbaarheid van ‘oxygen uptake efficiency slope’ tijdens een maximale inspanningtest en van het meten van zuurstofverzadiging in de skeletspier met behulp van nabij-infrarood spectroscopie.

B. Bessem
The young athlete’s heart - An electrocardiographic challenge
Rijksuniversiteit Groningen, 2017

Het plots overlijden van een jonge sporter is een zeer aangrijpende gebeurtenis. Als een jonge sporters plots komt te overlijden ligt hier meestal een onderliggend cardiaal lijden aan ten grondslag. Om deze cardiale afwijkingen op te sporen bestaat er sinds 2006 een cardiale screening voor jonge sporters waarbij ook een rust-ECG wordt gemaakt (Lausanne aanbevelingen). De ECG criteria die in deze aanbevelingen werden geadviseerd zijn er in totaal 5 keer vernieuwd, waarbij de laatste editie in februari van 2017 is verschenen (de Internationale ECG criteria). Alle gepubliceerde ECG criteria hebben maar enkele differentiaties op basis van de karakteristieken van de sporter.
In dit proefschrift wordt de impact van de verschillende karakteristieken van de sporters (leeftijd, geslacht, sport blootstelling) op het sporters ECG besproken. We concluderen dat we momenteel nog steeds ongedifferentieerde normaalwaarde referenties gebruiken, terwijl er veel aanwijzingen zijn dat er op basis van de karakteristieken van de sporter er verschillende normaal verdelingen zijn. We adviseren dan ook het gebruik van een meer gepersonaliseerde vorm van geneeskunde waarbij normaal waardes meer gedifferentieerd zijn en meer passend bij de karakteristieken van de patiënt/sporter.

F.Claessen
Novel Insights in Elbow Trauma
Universiteit van Amsterdam, 2016 

Trauma van het bewegingsapparaat –waarvan ongeveer 9% gerelateerd is aan de elleboog– is een veel voorkomende oorzaak van verminderde kwaliteit van leven in westerse landen. Er zijn verschillende soorten elleboog trauma die kunnen resulteren in ligament letsel, peesletsel, zenuwletsel en vasculair letsel. Er zijn ook vormen van overbelasting letsel die ontstaan door herhaald microtrauma van de elleboog, zoals valgus extensie overload syndroom, osteochondrosen en osteochondrale laesies. In dit proefschrift wordt een aantal waarnemingen beschreven bij patiënten die een elleboogtrauma hebben ondergaan.

Link naar proefschrift website UVA

K. Janssen
Brace beats Balance Board. Ankle sprain   prevention; from evidence, via practice to the athlete
VUmc Amsterdam, 2016

Bracen, balanstraining of een combinatie; welke optie werkt het beste om een enkelverstuiking te voorkomen? In dit proefschrift worden 384 sporters een jaar lang gevolgd na een enkelverstuiking. De sporters werden verdeeld in drie groepen. Eén groep kreeg een brace voor tijdens sport voor één jaar. Een tweede groep kreeg een oefentol om thuis twee maanden op te trainen. Een derde groep kreeg een combinatie van beiden voor twee maanden. Janssen: "Na een jaar bleek dat bracen goedkoper is en meer enkelverstuikingen voorkomt dan trainen op een oefentol. Met andere woorden: balanstraining werkt goed, maar een brace nog beter!"
In een tweede onderzoek wordt er gekeken naar de waardingenv van drie verschillende typen bracen door voetballers, volleyballers en hardlopers. Ze droegen tijdens sport afwisselend een soepele compressiebrace, stevigere veterbrace of stijve semi-rigide brace. Janssen; "De bracevoorkeur verschilt per sport. Voetballers en hardlopers geven de voorkeur aan de compressiebrace, terwijl volleyballers de voorkeur gaven aan de veterbrace." Artsen en fysiotherapeuten kunnen sporters met deze kennis een beter braceadvies geven.

G. Reurink
Managing Acute Hamstring Injuries in Athletes
Erasmus Universiteit Rotterdam, 2016

In dit proefschrift worden 80 patiënten onderzocht met een acute hamstringblessure en staan twee aspecten centraal:
1.De effectiviteit van plaatjes-rijk-plasma injecties op het herstel na een hamstringblessure
2.De waarde van MRI bij hamstringblessures
Plaatjes-rijk-plasma (PRP) injecties
Injectie met PRP is een populaire nieuwe behandelmethode die veelvuldig wordt toegepast bij sportblessures. Hierbij wordt lichaamseigen bloedplasma ter plaatse van het letsel geïnjecteerd, waarbij gedacht wordt dat de verhoogde concentratie groeifactoren in het bloedplasma het weefselherstel stimuleren.
In een dubbelblind gerandomiseerde studie werd geen effect van PRP-injecties op de blessureduur en het aantal recidiefblessures gevonden.
MRI bij hamstringblessures
Reurink onderzocht de waarde van MRI voor het voorspellen van de blessureduur en bij beslissingen voor sporthervatting. MRI bleek geen aanvullende waarde bovenop het klinisch onderzoek te hebben voor zowel het voorspellen van de blessureduur als bij het bepalen of iemand weer klaar is om de sport te hervatten.
Belangrijkste conclusies klinische toepasbaarheid bij acute hamstringblessures
- PRP-injecties dragen niet bij aan een sneller herstel of het reduceren van de kans op een recidief hamstringblessure;
- MRI-onderzoek heeft geen toegevoegde waarde bij het inschatten van de blessureduur of de kans op een recidief hamstringblessure.

B.L. van Meer
Identification of early degenerative changes in the knee after anterior cruciate ligament rupture
Erasmus MC Rotterdam, 2015

Artrose is een veel voorkomende ziekte van het bewegingsapparaat. Knieartrose is een multifactoriële ziekte, een belangrijke risicofactor is een doorgemaakt knieletsel. Een voorste kruisband (VKB) ruptuur is een veel voorkomende sportgerelateerde blessure. In dit proefschrift werden verschillende aspecten van het proces van VKB ruptuur tot artrose bestudeerd. Hiervoor werd een prospectieve observationele follow-up studie opgezet.

Een deelstudie toonde aan dat patiënten die conservatief behandeld zijn, twee jaar na een VKB ruptuur gedeeltelijk herstel laten zien van de VKB op MRI en enige verbetering wat betreft knielaxiteit. Verbetering van VKB kenmerken op MRI was matig geassocieerd met de verbeterde knielaxiteit. De resultaten van de prospectieve observationele studie toonden dat gedurende een periode van twee jaar follow-up na een VKB ruptuur de botdichtheid in de aangedane knie significant lager is in vergelijking met de gezonde contralaterale knie. Tevens toonden de resultaten dat twee jaar na een VKB ruptuur vroege degeneratieve veranderingen in de knie, vastgesteld op MRI als progressie van kraakbeendefecten en/ of osteofyten, aanwezig zijn bij 40% van de patiënten. De volgende determinanten hadden een positieve significante relatie met vroege degeneratieve veranderingen: mannelijk geslacht, ten tijde van het VKB trauma opgelopen meniscus letsel en mediaal kraakbeendefect, aanwezigheid van effusie en botoedeem in het mediale compartiment een jaar na het trauma.

S. de Jonge
Midproportion Achilles Tendinopathy: Incidence, Imaging and Treatment
Erasmus Universiteit Rotterdam, 2015

Chronische Achillespees aandoeningen komen veel voor in de huisartsenpraktijk en zijn een groot probleem voor sporters met hardloop- en sprong belastingen, na 5 jaar is slechts 40% van de patiënten volledig pijnvrij. Patiënten met type 2 diabetes zonder klachten aan de Achillespees hebben wel een licht verminderde Achillespees structuur t.o.v. gezonde leeftijdsgenoten, deze verschillen worden grotendeels verklaard door BMI (Body Mass Index).
In dit proefschrift worden verschillende behandelopties van midportion Achilles tendinopathie onderzocht:
- Twee post-injectie protocollen werden getest in kadavers, waarbij geen verschillen werden gevonden in intratendineuze (in de pees) en peritendineuze (rond de pees) verspreiding tussen de twee post-injectie protocollen. Er is geen relatie gevonden tussen de mate van pijn en neovascularisatie. Ook was de duur van de klachten niet gerelateerd aan neovascularisatie.
- Een RCT naar de effectiviteit van een oefentherapie programma bestaande uit excentrische oefeningen en eenzelfde oefentherapieprogramma in combinatie met een nachtspalk, laat zien dat de nachtspalk geen significante effecten geeft. Het oefentherapieprogramma geeft verbetering in functionele uitkomst.
- Ook een injectie met plaatjes-rijk-plasma (PRP) als toevoeging op het excentrische oefenprogramma geeft geen meerwaarde.

L.E.M. van den Berg
The musculoskeletal system in Pompe disease; pathology consequences and treatment options
Erasmus Universiteit Rotterdam, 2014

Gedurende de studies die in dit proefschrift beschreven staan werden patiënten met de ziekte van Pompe, een erfelijke lysosomale stapelingsziekte, onderzocht. Patiënten hebben spierzwakte waardoor velen van hen uiteindelijk rolstoelgebonden en beademingsbehoeftig raken. Op dit moment is enzymtherapie de enige behandeling die beschikbaar is voor deze patiënten. Enzymtherapie heeft geleid tot levensverlenging, verbetering van spierkracht en tot stabilisatie van de longfunctie van de patiënten, maar niet alle patiënten reageren even goed op de behandeling en niet alle spierschade en functieverlies wordt hersteld. De studies onderzoeken:

• de spierpathologie van patiënten met de ziekte van Pompe. Alleen patiënten in een meer ver gevorderd stadium van de ziekte hebben een andere spiervezelverdeling dan gezonde volwassenen, met meer type 2x spiervezels. 
• de wisselwerking tussen de spierfunctie en de kwaliteit van het skelet, en de effecten van enzymtherapie hierop. Patiënten blijken vaak een lage botdichtheid en een lagere vetvrije (dus spier) massa te hebben. Twee jaar behandeling met enzymtherapie verbetert dit niet.
• Ook wordt de mogelijkheid onderzocht het fysiek functioneren van patiënten te verbeteren door middel van training. Het volgen van dit trainingsprogramma bestaande uit duur-, kracht- en rompstabiliteitstraining naast de behandeling met enzymtherapie lijkt een toegevoegde waarde te hebben.

S.W. Bredeweg
Running related injuries : the effect of a preconditioning program and biomechanical risk factors
Rijksuniversiteit Groningen, 2014

Hardlopen is een populaire sport die bijna overal en door iedereen gedaan kan worden. Miljoenen mensen lopen regelmatig hard. Het is een gezonde activiteit met positieve effecten op cardiovasculaire risicofactoren en het geeft ook sociaal en mentaal gunstige effecten. Maar er is ook een andere zijde van de medaille. Hardloopblessures komen frequent voor binnen de hardlooppopulatie. De primaire oorzaak van een hardloopblessure is een disbalans tussen belasting en tijd voor herstel en adaptatie van het houdings- en bewegingsapparaat. De meeste overbelastingsblessures in het hardlopen ontstaan ten gevolge van trainingsfouten; te ver, te snel en te vaak. Sinds het begin van de jaren tachtig van de twintigste eeuw tot op heden is de blessure incidentie hoog en tevens ongeveer gelijk gebleven. Vanuit een publiek gezondheidsperspectief is het belangrijk om te zoeken naar risicofactoren en interventies die zorgen voor een reductie van hardloopblessures. Het doel van dit proefschrift was tweeledig. Ten eerste richtte het zich op het effect van een voorbereidingsprogramma voor beginnende lopers om hardloopblessures te voorkomen. Het tweede doel was het onderzoeken van verschillende kinetische variabelen in de ontstaanswijze van hardloopblessures in een groep beginnende hardlopers.

J. Driessen
Exercise induced airway obstruction in children: Patho-physiology and diagnostics
AMC – Universiteit van Amsterdam, 2013

Inspanningsastma bij kinderen leidt tot een slechtere kwaliteit van leven. Deze vorm van astma is vaak een teken dat de longziekte niet goed onder controle is. De in Nederland vaak aanwezige droge en koude lucht waarin de inspanning moet worden geleverd, versterkt de obstructie van de luchtwegen waardoor inspanningsastma ontstaat. Dit constateert Jean Driessen in een onderzoek dat hij op een ijsbaan in Enschede uitvoerde bij kinderen met astma. De lucht boven de ijsvloer is constant en bootst de typische Nederlandse wintersituatie goed na. Kinderen met astma moesten gedurende zes minuten hardlopen op een loopband die op de ijsbaan stond. Voor en na de test werd de longfunctie gemeten. Bij inspanningsastma treedt een vernauwing van alle luchtwegen op, waarna de grote luchtwegen het vlotste herstel laten zien. De luchtwegobstructie treedt bij een groot deel van de kinderen op tijdens inspanning, wat plezier in sport en spel ernstig kan beperken. De helft van de kinderen ervaart vijftien minuten na het staken van de inspanning nog een beperking van hun inademing. Dit kan een verlengd gevoel van benauwdheid geven. Ook blijkt dat kinderen met astma die een slechte longfunctie én een hoog BMI hebben, een grotere kans hebben op inspanningsastma. Hoe deze relatie precies tot stand komt, moet vervolgonderzoek uitwijzen.

M. Moen
Aetiology, imaging and treatment of medial tibial stress syndrome
Universiteit Medisch Centrum Utrecht, 2012
Hoewel zeer veelvuldig voorkomend bij sporters (hardlopers m.n.) en militairen was er tot recent weinig bekend over het mediaal tibiaal stress syndroom (MTSS), soms beter bekend als shin splints. Jarenlang werd gedacht dat MTSS veroorzaakt werd door trekkrachten van de onderbeenspieren aan het botvlies waardoor beenvliesontsteking zou ontstaan. Momenteel wordt gedacht dat beenvliesontsteking bij MTSS überhaupt geen rol speelt en dat er eerder sprake is van een overbelastingsklacht van het scheenbeen.
Dit nieuwe inzicht geeft hernieuwde mogelijkheden voor de behandeling van MTSS, die in het proefschrift van Maarten Moen, sportarts in het Universitair Medisch Centrum te Utrecht werden onderzocht. De behandelmogelijkheden varieerden van o.a. medicatie waarbij de botstofwisseling werd geprobeerd te beïnvloeden, het uitvoeren van een langzaam opbouwend loopschema tot het toepassen van een apparaat (shockwave) dat gezien kan worden als een botcelstimulator. Uit onderzoek bleek dat een behandeling waarin mede behandeld wordt met shockwave leidt tot het snelste herstel.
Naast de studies over de behandeling van MTSS gaat het proefschrift ook over risicofactoren om de blessure op te lopen. Verschillende factoren (zoals het naar binnen zakken van de voet) kunnen sneller leiden tot MTSS. Een laatste bevinding uit het proefschrift is dat, wanneer er bij sporters met MTSS een MRI wordt gemaakt, er bepaalde kenmerken zijn die kunnen voorspellen hoe lang het herstel van MTSS gaat duren. Ondanks dat er nog veel is uit te zoeken geeft dit proefschrift nieuwe inzichten in de ontstaanswijze en behandeling van MTSS.

R. van Linschoten
Patellofemoral Pain Syndrome and Exercise Therapy
Erasmus Universiteit Rotterdam, 2012

Het doel van het proefschrift was om de effecten van oefentherapie bij het patellofemoraal pijnsyndroom (PFPS) in relatie tot andere conservatieve strategieën te bestuderen. Het proefschrift bestaat uit zes deelstudies. Twee deelstudies betreffen observationeel, prospectief onderzoek in de huisartsenprakrijk. In het onderzoek naar PFPS werd het voorkomen, de behandelstrategie en de klinische uitkomst van het PFPS na een jaar bestudeerd. Patienten met PFPS werden vergeleken met de gegevens van patiënten die niet-specifieke knieklachten hadden. Daarbij werd vastgesteld dat huisartsen bij PFPS patiënten vaker kiezen voor een actieve behandelstrategie. Na één jaar follow-up vertoont de groep PFPS patiënten een significant lager herstel dan de controlegroep. De kern van het proefschrift betreft een gerandomiseerde, gecontroleerde studie naar de effecten van oefentherapie bij het PFPS in de huis- en sportartsen praktijk. 131 deelnemers werden in de studie geïncludeerd en verdeeld over een oefengroep en een controlegroep Na drie maanden had de interventie-groep een significant betere uitkomst met betrekking tot pijnreductie in rust en inspanning en kniefunctie. Ook na twaalf maanden liet de de interventiegroep betere resultaten zien met betrekking tot pijnreductie. De klinische effecten van deze studie werden tevens op kosten-effectiviteit geanalyseerd. De studie liet zien dat hoewel de direct medische kosten van oefenen hoger waren, de gemiddelde jaarlijkse maatschappelijke kosten significant lager waren in de interventiegroep. Het proefschrift bevat tevens twee systematische literatuurstudies. De studie naar de effecten van oefentherapie op het PFPS liet zien dat op korte en lange termijn oefentherapie effectief is op het verminderen van pijn ten opzichte van geen interventie (‘afwachtend beleid’). De literatuurstudie naar de aanvullende effecten van orthoses toegevoegd aan oefentherapie bij het PFPS bracht aan het licht dat er geen toegevoegd effect is van knie-braces. Het bewijs voor aanvullend effect van tape en zooltjes op oefentherapie is conflicterend.

M. Beelen
Sports nutrition to promote post-exercise recovery
Universiteit Maastricht, 2012

De inname van de juiste voeding tijdens de herstelperiode na inspanning is belangrijk voor het aanvullen van de energievoorraden in het lichaam, om spierschade te herstellen, en spiergroei te stimuleren. Eerder onderzoek heeft aangetoond dat de inname van koolhydraten de belangrijkste voorwaarde is voor het herstel van de glycogeenvoorraad in de spieren. De toevoeging van eiwit aan een koolhydraatrijke hersteldrank kan de spierglycogeen synthese mogelijk versnellen. Bovendien stimuleert de inname van eiwit en/of vrije aminozuren de spiereiwit synthese, wat een voorwaarde  is voor het herstel van spierschade en adaptatie van spierweefsel aan de training. Het is inmiddels gemeengoed dat een goede herstelvoeding zowel koolhydraten als eiwit moet bevatten. Er is echter nog veel discussie over de optimale hoeveelheid, soort, en tijdstip van inname van deze voedingsstoffen en de mogelijke voordelen van andere nutriënten. Dit proefschrift beschrijft de rol van eiwit en koolhydraten in voedingsinterventies met als doel het herstel na intensieve inspanning te bevorderen.

A. Weir
Diagnostics and treatment of adductor-related groin pain in athletes – new insights
Universiteit Utrecht, 2011
Dit proefschrift geeft nieuwe inzichten in de behandeling van adductorenklachten (liesblessure) bij sporters. Adductorenklachten komen veel voor bij sporters en kunnen met name bij al langer bestaande klachten hardnekkig zijn. Voor het verschijnen van dit proefschrift was er maar één gerandomiseerde studie van hoge kwaliteit naar de behandeling van langdurige adductorenklachten.

In dit proefschrift worden de resultaten van een twee retrospectieve case series van het effect van een multi modale manuele therapie (MMT) en oefentherapie programma gepresenteerd. De positieve resultaten van allebei waren veelbelovend en gaven aanleiding tot het opzetten van een prospectieve gecontroleerde studie.

Het belangrijkste onderzoek in het proefschrift is een gerandomiseerd klinisch onderzoek naar het effect van het MMT programma en actieve oefentherapie (OT). In dit onderzoek werden 54 atleten gerandomiseerd. Na de behandeling kon 50% van de sporters in het MMT programma en 55% van de OT groep weer op hun oude niveau sporten. Het verschil tussen de groepen was niet significant. De sporters in het MMT programma waren significant sneller hersteld (12.8 weken), ten opzichte van de OT groep (17.3 weken).
In een vervolg onderzoek worden de resultaten van de midden termijn follow-up van de gerandomiseerde studie gepresenteerd. De gemiddelde follow-up bedroeg 28 maanden en was 59% klachtenvrij aan het sporten. Het verschil tussen die twee groepen is niet significant en in totaal hebben zes (30%) van de atleten een recidief gekregen.

Onderzoeken over het valideren van de Hip and Groin Outcome Score (HAGOS) – een gevalideerde uitkomstmaat voor heup en liesblessures worden nu opgestart.
Ook zal er onderzoek plaatsvinden over de rol van sacro-iliacgewricht, heupgewricht en spierspanning in de liesspieren in het ontstaan van liesblessures.

J. Zwerver, sportarts
Patellar Tendinopathy; Prevalence, ESWT treatment and evaluation
Universitair Medisch Centrum Groningen, 2010
De patellatendinopathie (“jumper’s knee”) is een bij topsporters veel voorkomende overbelastingsblessure van de patellapees, die de carrière van een sporter sterk negatief kan beïnvloeden. Uit dit proefschrift blijkt dat ook bij niet-topsporters de patellatendinopathie frequent voorkomt en dat mannelijke atleten twee maal zo vaak aangedaan zijn als vrouwelijke atleten. Kniebelastende sporten zoals basketbal en volleybal, ondergrond, leeftijd, lengte en gewicht zijn mogelijke risicofactoren voor deze lastig te behandelen peesblessure. Zowel conservatieve als chirurgische behandeling zijn namelijk vaak niet succesvol.

Op grond van een literatuurstudie lijkt ESWT (Extracorporele ShockWave Therapie) een veilige en veelbelovende behandeling voor sporters met een chronische patellatendinopathie. In dit proefschrift worden de resultaten van de TOPGAME-studie (acroniem voor Tendinopathy of Patella Groningen Amsterdam Maastricht ESWT) beschreven, een gerandomiseerde gecontroleerde multicenter trial naar de effectiviteit van ESWT bij nog actief sportende basketballers, handballers en volleyballers met een patellatendinopathie, met korter dan een jaar bestaande symptomen. Als specifieke evaluatiemethodes worden onder meer een nieuw ontwikkelde en gevalideerde Nederlandse VISA-P vragenlijst en een biomechanisch onderzochte kniepeesbelastende functietest (single leg decline squat) gebruikt. Uit de resultaten van de TOPGAME-studie moet geconcludeerd worden dat bij deze groep actieve sporters met korter dan een jaar klachten, het door ons toegepaste ESWT protocol geen voordelen biedt boven behandeling met placebo-ESWT. Verder onderzoek naar waarom, in welk stadium van de peesaandoening en volgens welk protocol ESWT het meest effectief is, lijkt daarom nodig.

R.-J. de Vos
Imaging and Treatment of Chronic Midportion Achilles Tendinopathy
Erasmus MC Rotterdam, 2010
De chronische Achillespeesblessure is een frequent voorkomend probleem dat voornamelijk sporters treft. R.J. de Vos onderzocht de waarde van echografisch onderzoek bij deze blessure en bovendien werd het effect van verschillende behandelstrategieën bepaald.

Tendinopathie wordt echografisch gekarakteriseerd door een verminderde structuur van het peesweefsel en er kan een toegenomen bloeddoorstroming van de pees (neovascularisatie) worden waargenomen met de toevoeging van Doppler techniek. Het bleek dat de mate van echografische desorganisatie van structuur en neovascularisatie betrouwbaar kan worden gemeten. Echter, de mate van echografische desorganisatie van structuur en neovascularisatie zijn niet voorspellend voor de uitkomst van de behandeling, dus het maken van een echo heeft geen toegevoegde waarde in de praktijk.
Momenteel is een gestandaardiseerd excentrisch oefenprogramma van 12 weken de eerste keuze van behandeling. Ongeveer 50-60% van de patiënten is tevreden na deze behandeling. Uit een prospectief gerandomiseerde studie kwam naar voren dat het gebruik van een nachtspalk geen toegevoegde waarde heeft bij het oefenprogramma. Het gebruik van veelbelovende Plaatjes-rijk plasma (PRP) injecties, een toegenomen concentratie aan lichaamseigen bloedplaatjes verkregen door afgenomen bloed te centrifugeren, werd onderzocht. Na een dubbel-blind gerandomiseerd onderzoek werd echter geconcludeerd dat een PRP injectie even effectief is als een injectie met fysiologisch zout.

B. te Boekhorst
MRI of Atherosclerosis; Magnetische Resonantie Imaging van Atherosclerose
Universiteit Utrecht, 2010
Atherosclerose (aderverkalking) is doodsoorzaak nummer 1 in de westerse wereld. Diagnose van verschillende stadia van atherosclerose is van belang voor adequate behandeling. De samenstelling van de vetafzetting (plaque) blijkt het risico op scheuring van de plaque te bepalen. Een groot vetmeer, een dunne bedekkende bindweefsellaag, veel macrofagen (alles etende cellen van belang voor de afweer) in de schouderregio van de plaque en bloeding uit vaatjes in de plaque zijn karakteristieken van een hoog-risico plaque. Met MRI is bepaling van de samenstelling van de plaque mogelijk, hetgeen met de meest gebruikte klinische methode, catheterisatie van de kransslagaders, niet mogelijk is. Bovendien kunnen met behulp van MR contrastmiddelen die specifiek hechten aan moleculen, moleculaire processen die te maken hebben met destabilisatie van de plaque in beeld gebracht worden (moleculaire MRI).

In dit proefschrift worden zowel anatomische MRI van plaques in halsslagaders van humaan autopsiemateriaal als moleculaire MRI van plaques in een muizenmodel in leven beschreven. Enerzijds werden valkuilen wat betreft beeldvorming van macrofagen met USPIO’s en MRI, anderzijds de mogelijkheid om met moleculaire MRI ( gericht op NGAL en de CB2-receptor met behulp van micellen) verscheidene stadia van atherosclerose zichtbaar te maken, gedemonstreerd. Implementatie in klinische follow-up studies ten behoeve van evaluatie van de prognostische waarde van deze moleculaire MRI technieken kan pas volgen na verdere studies naar verdeling van het MR contrastmiddel gebaseerd op lipiden in het menselijk lichaam na injectie via de bloedbaan, uitwassing uit de bloedbaan en toxiciteit.

J.L. Tol
Etiology, diagnosis and arthroscopic treatment of the anterior ankle impingement syndrome
Universiteit van Amsterdam, 2003
Het anterieur enkel impingement syndroom (footballer’s ankle) is een oorzaak van chronische enkelklachten bij (top)sporters. In dit proefschrift werd de etiologie, diagnosemethode en arthroscopische behandeling van deze klacht onderzocht.

Een kadaver- en veldstudie onderschreven niet de vroegere hypothese dat repeterende tractie aan het gewrichtskapsel een oorzaak zou zijn. Wel was er een correlatie met de schietbeweging en plaats van de voetbal op de voet, waarmee de hypothese wordt ondersteund dat de osteofytvorming het gevolg is van repeterende (micro)traumata.
In het tweede deel van het proefschrift wordt onderzoek gedaan naar röntgenopnamen bij zowel kadavers als sporters. De conclusie van dit onderzoek was dat de combinatie van laterale röntgenopnamen en een AnteroMediale Impingement röntgenopname het betrouwbaarste is.
Tenslotte worden twee prospectieve klinische trials beschreven van de behandeling van het syndroom door middel van een arthroscopische behandeling en het effect na twee en na 5 - 8 jaar. Patiënten zonder gewrichtsspleetversmalling en minder dan twee jaar pijn voorafgaand aan de behandeling hadden de beste prognose. Bij patiënten met een gewrichtsspleetsversmalling werd echter geen toename van de gewrichtsspleetsversmalling gezien. In tweederde van de gevallen trad opnieuw osteofytvorming op, echter de tevredenheid van de patiënten bleef hetzelfde.

L.M.G. Hartgens
Androgenic-anabolic steroid use in strength athlethes; effects on body compensition and cardiovasculair system
Universiteit Maastricht, 2001
In dit proefschrift werden de effecten van het gebruik van androgene-anabole steroïden (AAS) op lichaamssamenstelling en het hart- en vaatstelsel onderzocht bij krachtsporters . Hiertoe werden twee studies verricht. In studie 1 werden 16 krachtsporters onderzocht in een dubbelblinde placebogecontroleerde studie die gedurende 8 weken 200 mg nandrolon decanoaat of placebo intramusculair kregen toegediend. In studie 2 werden 35 krachtsporters gevolgd die zelf een “cocktail” van verschillende AAS in zeer hoge (supratherapeutische) doseringen hadden samengesteld, zowel gedurende kortdurend (8 weken) als ook na langduriger (12-16 weken) gebruik van deze middelen. Zij werden vergeleken met krachtsporters die zonder ondersteuning van dopinggeduide middelen trainden.

De resultaten toonden dat het gebruik van hoge doseringen AAS gedurende 8 weken tot meer toename van het lichaamsgewicht en de vetvrije massa leidde dan lage doseringen, terwijl ook de grootte van de spiervezels met circa 12% toenam. Tevens bleek dat langduriger (12-16 weken) gebruik van AAS niet tot grotere effecten op de lichaamssamenstelling leidde dan kortdurend (8 weken) gebruik. Nandrolon decanoaat als monotherapie had geen effect op de spiervezelgrootte.
AAS hadden geen effect op echocardiografisch bepaalde hartgrootte en –functie, onafhankelijk van de doseringen en van het soort middelen die toegediend werden. Wel leidde toediening van hogere doseringen AAS tot ernstige verstoring van de vetstatus (o.a. cholesterol) in het bloed, hetgeen een verhoogd atherogeen risico inhoudt. Bij de personen die langduriger AAS gebruikten waren deze bijwerkingen ernstiger en na stoppen van AAS gebruik duurde het herstel van de ontregelde vetstatus langer dan bij kortdurende toediening.

J.C. van Gooswilligen
Onderzoek naar de invloed van de training op de fysieke conditie van een groep militairen
Rijksuniversiteit Utrecht, 1965
In de afgelopen jaren is de militaire lichamelijke training meer in de algemene belangstelling gekomen, doordat er bij de training voorvallen met dodelijke afloop te betreuren zijn.

De behoefte werd gevoeld meer wetenschappelijk geïnformeerd te worden over de training van de Nederlandse soldaat. Dit onderzoek werd dan ook verricht met het doel door prestatiemetingen een bijdrage te leveren tot een meer wetenschappelijke beoordeling van de militaire trainingsmethoden. Daartoe werden de resultaten bestudeerd bereikt bij de opleiding op de Koninklijke Militaire School (K.M.S.) te Weert.
Met behulp van de Schneider-test en fietsergometerproeven bleek het mogelijk een indruk te krijgen van de verandering van de fysieke conditie van een groep aspirant beroepsonderofficieren in de eerste periode van hun opleiding. Uit het onderzoek bleek, dat de gemiddelde fysieke conditie van de groep aspiranten na ongeveer 2 maanden een maximum bereikt. Na de 2de maand neemt de gemiddelde fysieke conditie onder invloed van de militaire training niet verder toe. De vraag of militaire training verantwoord is kan met de huidige gegevens niet met zekerheid worden gegeven. Toch lijkt het gerechtvaardigd te zeggen, dat tegen de huidige militaire training geen bezwaar bestaat, mits men in de toekomst aan verschillende aspecten aandacht gaat besteden. Met name wijzigen van het tijdstip van de dienstplichtkeuring en uitbreiding met een sportmedische keuring en in het vervolg van de militaire training sportmedische begeleiding te bieden.

W.L. Mosterd
Stuwkrachtmeting en slaganalyse bij getrainde zwemmers.
Rijksuniversiteit Utrecht, 1961
Dit onderzoek werd verricht met de bedoeling door directe prestatiemeting een bijdrage te leveren tot een meer wetenschappelijke fundering van de zwemtraining in het algemeen en die voor de topzwemmers in het bijzonder. Door het toepassen van spiertraining en intervaltraining zou de stuwkracht bij het zwemmen aanzienlijk opgevoerd kunnen worden. Voordat de wenselijkheid van het invoeren van deze trainingsvormen in Nederland overwogen kan worden, is het naar onze mening noodzakelijk eerst een goede methode voor het meten van de stuwkracht te ontwikkelen, om vervolgens door eigen onderzoek uit te maken welke invloed de in Nederland gevolgde zwemtraining op de door de zwemmer geleverde stuwkracht uitoefent.

Uit de resultaten is gebleken dat er veel waarde gehecht moet worden aan het vergroten van de gemiddelde stuwkracht om verbetering van de zwemprestatie te bewerkstelligen. Voor de 100 meter en wellicht ook voor de 200 meter zwemmers is in dit verband naast het opvoeren van het uithoudingsvermogen vooral het vergroten van de kracht der bij het zwemmen gebruikte spieren van belang. Bij de langere afstanden is de invloed van de spierkracht op de prestatie niet overwegend, maar dient grote waarde gehecht te worden aan het uithoudingsvermogen en de factoren die van invloed zijn op de weerstand. Er bestaande goede gronden om aan te nemen dat door het invoeren van een periodentraining en de intervaltraining een betere en meer verantwoorde opbouw van de algemene conditie kan worden verkregen. Bovendien zal door de combinatie van deze twee trainingsmethoden met de spiertraining de gemiddelde stuwkracht sterk vergroot kunnen worden, die tot betere zwemprestaties kunnen leiden.